Lindores Abbey

De abdij

In het begin van de 12e eeuw werd in Picardië, Frankrijk, een nieuw kloosteroord opgericht. Enkele decennia later verhuisden deze Tironenzer monniken naar Schotland om daar een aantal abdijen te stichten. Eén van deze abdijen was Lindores Abbey, in de buurt van de stad Lindores in het Koninkrijk Fife.

We maken een sprong naar zo’n driehonderd jaar na de oprichting van de abdij tot 1494. Het was 1 juni van dat jaar toen de Exchequer Rolls van James IV van Schotland “aqua vitae VIII bolls of malt” vermeldde. Dit wordt beschouwd als de eerste schriftelijke verwijzing naar whisky.

Natuurlijk is Aqua vitae geen whisky, en zeker niet wat we nu als whisky beschouwen, maar aangezien aqua vitae in het Schots-Gaelisch wordt vertaald als "uisge beatha", en deze "uisge" het woord whisky is geworden, zit er wel logica in dit verhaal.

De distilleerderij

Nog eens 500 jaar later begon een whiskyschrijver genaamd Michael Jackson een zoektocht om deze eerste schriftelijke verwijzing naar whisky of levenswater te vinden. Hij was degene die de geschiedenis van Lindores Abbey ontdekte met betrekking tot de drank waar we zo gek op zijn. Hier schrijft hij over in ‘Schotland en zijn Whisky’s’, het boek dat voor het eerst in 2001 verscheen. “Voor de whiskyliefhebber is het een bedevaart”, zoals hij schrijft op pagina 127. Deze zin maakte veel los bij whiskyfanaten en mensen reisden massaal naar de boerderij van Newbrugh om met eigen ogen te zien wat we nu beschouwen als de geboorteplaats van Schotse whisky.

De McKenzie Smith familie was al meer dan 100 jaar eigenaar van het land waarop Lindores Abbey was gebouwd toen ze de paragraaf uit ‘Schotland en zijn Whisky’s’ zagen. Terwijl er allerlei toeristen rondhingen op hun boerderij en ze talloze kopjes koffie voor rillende whiskyliefhebbers verder waren, begon er een idee op te borrelen.

Pas in 2016, nadat er voldoende investeringen waren opgehaald om alles te betalen, begon de daadwerkelijke bouw van de distilleerderij. De opzet van de whiskyproductie werd verzorgd door niemand minder dan Dr. Jim Swan, die ook betrokken was bij de oprichting van 14 andere distilleerderijen over de hele wereld. Denk aan Kilchoman op Islay, Kavalan in Taiwan, Amrut in India en vele andere. Nog voordat de productie begon overleed Dr. Swan.

Meer erfgoed

Uiteraard moesten de investeringen terugverdiend worden. Het team van Lindores Abbey Distillery wachtte dit niet rustig af terwijl de nieuwe drank begon te vloeien. Er werden vaten verkocht, wat gebruikelijk is. Maar wat ongebruikelijk is, is dat ze helemaal teruggingen tot 1494 en opnieuw Aqua Vitae begonnen te produceren.

Dit is tegenwoordig erg zeldzaam, maar dat schrok het team van Lindores Abbey niet af. Kijkend naar de vruchtbare gronden om hen heen kwamen ze tot de conclusie dat de monniken in de late 1400 jaren veel lokale producten voor hun levenswater moeten hebben gebruikt. En dat is precies wat er ook in 2017 gebeurde. Gedroogd fruit, specerijen en lokale kruiden werden gebruikt, zoals spar, Roomse kervel, kleefkruid en citrus.

Uiteindelijk werd bij de whiskyproductie, net als bij aqua vitea, de focus gelegd op het gebruik van lokale producten. Hoewel, wat momenteel beschikbaar is, is nog wel gemaakt van gerst wat van ver gekomen is. Maar sinds april 2022, wordt al de gerst voor de whiskyproductie lokaal ingekocht en is afkomstig uit een straal van enkele kilometers om de distilleerderij.
De distilleerderij is behoorlijk ingeburgerd in de lokale gemeenschap van Newburgh en neemt deel aan allerlei evenementen. Dat is niet gek aangezien de oprichters lokale inwoners zijn en neem daarbij de focus op de geschiedenis en de herkomst van de producten.

Whisky

Aangezien er de laatste jaren nogal wat vaten verkocht zijn, kun je je voorstellen dat er veel flessen in omloop zijn. Zelfs nu de whisky pas sinds 2021 verkrijgbaar is, is er informatie te vinden over meer dan 25 verschillende releases die binnen een periode van 12 maanden zijn uitgebracht. Uiteraard zijn sommige van deze privévaten en is er een inaugurele release. Voor verschillende markten zijn er ook zo geheten single cask bottelingen geweest onder het label ‘The Exclusive Cask’. Een grotere batch is beschikbaar (op het moment van schrijven ook bij Best of Wines) in de ‘Casks of Lindores’ lijn.

De eerste reguliere release heet ‘MCDXCIV’, wat het Romeinse cijfer is voor – je raad het al – 1494. De single casks lijken op vatsterkte te zijn gebotteld. De reguliere release zit op een mooie 46%. De ‘Casks of Lindores’ zitten op een interessante 49,4%. Wat weer het spel is van het oprichtingsjaar van de abdij. Natuurlijk konden ze niet voor 149,4% gaan…

En zo is er nog een andere distilleerderij die officieel in de Lowlands-regio van Schotland valt, ook al zijn ze niet specifiek gericht op het ‘Lowlands’-ding. De whisky is wat rijker dan je zou verwachten van de lichte, traditionele stijl uit de regio die momenteel het meest prominent aanwezig is bij Auchentoshan, Ailsa Bay of The Duchess’ Paddy’s Milestone.

Tekst en foto's: Sjoerd de Haan-Kramer