Clos de Vougeot: monniken creëren een legende

In 1098 plantten de cisterciënzer monniken van het nabijgelegen klooster van Cîteaux de eerste Pinot Noir wijnstokken op de zeer heterogene bodem van Vougeot. Perceel na perceel werd aangelegd. Ze rooiden en plantten met grote nauwgezetheid, bouwden een eenvoudig maar zeer functioneel gebouw voor het persen van de druiven in het midden van de wijngaard en richtten uiteindelijk een stenen muur op. Het was de officiële geboorte van de Clos de Vougeot. De eerste twee superlatieven waren gecreëerd.

Maar dat was nog niet alles. De monniken analyseerden het microklimaat binnen de individuele percelen en de groeiomstandigheden van de verschillende Pinot Noir variëteiten die ze aanplantten. En natuurlijk de verschillende grondsoorten. Er zijn er veel in de Clos de Vougeot. De ondergrond verandert om de paar meter. De mix van klei en kalksteen, de diepte - factoren die vrij homogeen zijn in de meeste andere Grand Cru sites in Bourgondië zijn hier onderhevig aan grote diversiteit. Dit alles was het onderwerp van cisterciënzeronderzoek. Volgens de legende proefden de monniken zelfs de verschillende bodemsoorten om ze beter te begrijpen.

De resultaten van het onderzoek van de cisterciënzers zijn vandaag de dag nog steeds geldig. Over het algemeen kan gezegd worden dat het bovenste deel van de Clos de Vougeot, waar het kasteel sinds 1551 staat, bijzonder magere bodems heeft die rijk zijn aan kalksteen. Onderaan echter, waar nu de nationale weg loopt, overheersen kleiachtige en zware bodems, waarin vocht zich heel gemakkelijk kan ophopen. Maar ook hier zijn er kalksteenaders.

Een wordt veel: Clos de Vougeot gefragmenteerd

De Clos de Vougeot is dus een echt bodemmozaïek dat voor het eerst duidelijk werd gecatalogiseerd door de monniken. De monniken gingen echter nog een stap verder. Ze experimenteerden met de druiven van de verschillende percelen en blenden uitgebreide cuvées om het terroirkarakter op verschillende manieren in de wijnen tot uiting te laten komen. Een echte meesterzet, waar vandaag helaas niets meer van over is. Na de secularisatie tijdens de Franse Revolutie aan het einde van de 18e eeuw werden de percelen privébezit. Door het Bourgondische erfrecht raakte het eigendom steeds meer versnipperd. Vandaag de dag bewerken tussen de 70 en 90 wijnboeren - afhankelijk van welke bron je raadpleegt - de wijngaard.

En omdat wijnboeren niet samen wijn maken, worden de Clos de Vougeot wijnen nu alleen nog maar van individuele percelen gemaakt. Als gevolg daarvan kan niemand het overkoepelende idee van de monniken over terroir in de fles brengen. Toch leeft de ontdekkingsgeest van de cisterciënzers voort in de Clos de Vougeot. Dat heeft iets te maken met het château dat Dom Loisier, de achtenveertigste abt van Cîteaux, in 1551 liet bouwen rond de bestaande wijnpersen. Oorspronkelijk alleen bedoeld als een prachtig gebouw, dreigde het château door de eeuwen heen in verval te raken.

Verandering van eigenaar inbegrepen

Meer dan drie eeuwen en een revolutie later gingen het kasteel en de Clos de Vougeot over in particuliere handen. De eigenaren veranderden keer op keer. Pas in 1818 werd het wat rustiger toen de bankier Gabriel-Jules Ouvrard het château en de wijngaard kocht. Slechts een jaar later kocht hij ook de nabijgelegen Romanée-Conti wijngaard, maar dat was slechts tijdelijk. Na zijn dood werd de Clos de Vougeot verdeeld onder zijn drie erfgenamen, maar men bleef de wijngaard in zijn geheel bewerken. In 1882 werd de wijngaard uiteindelijk vernietigd door phylloxera en later opnieuw aangeplant. In 1889 namen zes Bourgondische wijnhandelaren het landgoed over. Dit was het begin van de verdeling van de Clos de Vougeot.

Het is ook aan een van deze drie wijnhandelaren te danken dat het kasteel, dat in verval dreigde te raken, vandaag de dag nog steeds prachtig schittert. Léonce Bocquet kocht niet alleen een paar hectare wijngaarden, maar ook het hele château, dat hij rijkelijk liet restaureren. Dit bracht hem aan de rand van het faillissement, want hij had een echte voorliefde voor pracht en praal. Toch slaagde hij er op de een of andere manier in om de reconstructie te financieren. Als dank draagt de oprijlaan naar het kasteel sinds 2013 zijn naam. Na zijn dood vond Bocquet zijn laatste rustplaats in de Clos de Vougeot - zo groot was zijn liefde voor deze uitzonderlijke locatie.

Het Château du Clos de Vougeot en de Confrérie des Chevaliers du Tastevin

Na Bocquet werd Etienne Camuzet in 1920 de nieuwe eigenaar van het château. Als wijnbouwer, parlementslid en burgemeester van Vosne-Romanée lag het château, dat zo'n impact had op de regio, hem na aan het hart. Vanaf 1930 stelde hij het kasteel ter beschikking van de Confrérie des Chevaliers du Tastevin, een broederschap die als missie had het imago en de marketing van Bourgogne wijnen te promoten. Op 29 november 1944 verkocht Camuzet het gebouw aan de nieuw opgerichte Société Civile des Amis du Château du Clos de Vougeot, die de Confrérie een gebruiksrecht van 99 jaar verleende.

De Confrérie des Chevaliers du Tastevin heeft dit recht sindsdien zeer effectief gebruikt. Op 16 november 1948 hield de Confrérie haar eerste Chapitre de la Résurrection in het château, een officiële ledenvergadering gevolgd door een gala waarop internationale persoonlijkheden werden geëerd die een bijzondere bijdrage hadden geleverd aan de Bourgogne en haar wijnen. Deze chapitres worden nog steeds meerdere keren per jaar gehouden. De broederschap gebruikt het Château du Clos de Vougeot echter niet meer alleen. Het kasteel, dat sinds 1949 de status van historisch monument heeft, is nu het hele jaar open voor het publiek.