De geschiedenis van Zwitserse wijnen

Zwitserland heeft een 2000 jaar oude geschiedenis van wijnproductie. Kloosters speelden een grote rol in de verspreiding van de wijnbouw in de middeleeuwen. Zwitserse wijnen misten echter smaak en body. Import, vooral uit de Franse Rhônevallei, werd erg populair. In de jaren 1860 verwoestte de druifluis de Zwitserse wijngaarden. Aan het begin van 1900 was het gebied dat gebruikt werd voor de druiventeelt gehalveerd. Door de toenemende concurrentie uit andere regio's verloren Zwitserse wijnmakers hun interesse in het herplanten van wijnstokken.

Tegen het einde van de 20e eeuw werd Zwitserland wereldwijd erkend als een producent van kwaliteitswijnen, en dit is in de 21e eeuw nog verder toegenomen.

De druiven van Zwitserse wijnen

Vandaag de dag groeien er meer dan 240 druivensoorten in Zwitserland die bijdragen aan de wijnproductie. Pinot noir, chasselas, gamay en merlot zijn samen goed voor bijna 3/4 van de druivenoogst. Chasselas domineert als belangrijkste witte wijndruif en beslaat 1/3 van alle wijngaarden in het land. Toch kan de rol van chasselas veranderen naarmate internationale druiven zoals chardonnay en sauvignon blanc aan populariteit winnen.

Veel druivenrassen doen het ook goed bij de buren van Zwitserland. Riesling, pinot gris, pinot blanc en gewurztraminer komen bijvoorbeeld uit de Elzas en Duitsland.

Het terroir van wijnen uit Zwitserland

Zwitserland beslaat bijna 41.500 vierkante kilometer. De oppervlakte is vergelijkbaar met een tiende van Californië. Het land heeft drie verschillende geografische gebieden. Het noordwestelijke Juragebergte vormt de grens, met schilderachtige landschappen zoals La Côte. De meeste mensen wonen in het Centrale Plateau tussen het Meer van Genève en het Bodenmeer, waar zich belangrijke industrieën bevinden. De Alpen domineren het zuiden van Zwitserland en nemen 60% van het landoppervlak in beslag met torenhoge toppen van meer dan 4000 meter hoog.

Boven de 400 meter strekken de Zwitserse wijngaarden zich uit over terrassen en steile hellingen. Dit uitdagende landschap vraagt om hard werken en weerspiegelt de traditie, waardoor de wijnindustrie een aantrekkelijke rustieke uitstraling heeft. Het terrein vereist menselijke arbeid, wat de productiekosten verhoogt maar de focus op kwaliteit versterkt. Kwaliteit en de hoeveelheid menselijke arbeid die nodig is, helpen de hoge prijzen voor Zwitserse wijnen te verklaren.

Het klimaat varieert sterk in het dramatische landschap van Zwitserland, wat bepalend is voor de wijnbouw. De regio Wallis heeft bijvoorbeeld hoge temperaturen en overvloedige zonneschijn. In Ticino daarentegen komen stormen, zware regen en warm weer voor. Deze verschillende omstandigheden beïnvloeden de Zwitserse wijnproductie.

Classificaties van Zwitserse wijnen

Het Franse wijnsysteem diende als inspiratie voor Zwitserland. De status van beschermde oorsprong benadrukt kwaliteitswijnen. Er wordt belang gehecht aan traditionele gebruiken en streekeigen kenmerken. Het Grand Cru-systeem categoriseert wijnen op dezelfde manier als Frankrijk. Zwitserland heeft het Europese kader overgenomen om het eigen karakter van elke wijn te laten zien door middel van details over herkomst en geschiedenis.

Zwitserland maakt geen deel uit van de Europese Unie, maar heeft toch het AOP-systeem overgenomen. Dit leidde tot meerdere beschermde oorsprongsbenamingen in de kantons, regio's met lokale overheden, wetten en grondwetten. Er zijn 26 kantons in Zwitserland. Hoewel bijna 90% van de Zwitserse wijnen in aanmerking komt voor de AOC-status, verschilt het belang ervan per kanton. Vaud en Wallis bieden een superieur Grand Cru-niveau voor uitzonderlijke locaties. Daarnaast erkent Vaud topwijnen met de prestigieuze Terravin award in goud en platina.

In 1990 introduceerde het kanton Wallis in Zwitserland een ranglijstsysteem voor kwaliteitswijnen. Het heeft drie niveaus:

• Niveau I (kwaliteitswijn) omvat wijnen met een specifieke herkomst. Op het etiket van deze wijnen staat het kanton of het gebied vermeld. Er zijn strenge regels voor druifsoorten, opbrengsten, groei en het maken van de wijnen. De wijnen ondergaan smaak- en labtesten voordat ze worden verkocht. Enkele types in dit niveau zijn Late Harvest, Auslese en Ice Wine.
• Categorie II (Landwijn): Deze wijnen hebben iets lagere minimum mostgewichten en hogere opbrengstlimieten dan categorie I. Ze worden gelabeld door een breder geografisch gebied.
• Categorie III (Wijn): Dit zijn meer eenvoudige wijnen met de laagste mostgewichten, gemaakt van in het land geplukte druiven.