Een aantal jaar geleden popte er ineens een nieuwe term op in de wijnwereld: de ‘unicorn wine’. De term kwam in zwang nadat deze als eerst werd gebruikt op Instagram onder top sommeliers in New York. Het gaat om wijnen die zo exclusief zijn, zo bijzonder, zo oud, dat er (nog) maar een handvol flessen van in omloop zijn. Het mogen proeven van een unicorn wine is iets wat vele wijnliefhebbers op hun wensenlijstje hebben staan en wat als een once in a lifetime experience wordt gezien. Maar hoe bepalen die somms wanneer een wijn een unicorn is?
Allereerst moeten unicorns zeldzaam zijn. Het belangrijkste aspect aan een unicorn wijn is de -beperkte- verkrijgbaarheid van de wijn. Als houvast wordt een productie van 200 kisten of minder aangehouden. Dat zijn dus maximaal 2400 flessen. De duurste flessen op de wereld zijn dus niet automatisch unicorns, omdat er van Pétrus en La Tâche nou eenmaal ‘meer dan genoeg’ wordt geproduceerd. Uiteraard zijn de meningen over dit laatste verdeeld. Andersom zijn unicorns ook niet altijd de duurste wijnen, hoewel zeldzaamheid en prijs elkaar uiteraard wel beïnvloeden. Daarbij zijn sommige unicorns dan weer zo zeldzaam dat ze niet eens te koop zijn, maar daarover later meer. Voor hen die echt heel streng zijn in de unicornleer, moet de wijn ook nog eens gemaakt zijn door een inmiddels gepensioneerde of overleden wijnmaker.
Lees hier de bijzondere verhalen achter drie unieke unicorns onder de unicorn wijnen:
Domaine de la Romanée-Conti, Bâtard-Montrachet
Nee, we hebben het hier niet over Le Montrachet, de enige witte wijn die het fameuze Bourgogne huis uit Vosne-Romanée uitbrengt. Hoewel de productie van Domaine de la Romanée-Conti Le Montrachet bijzonder laag ligt met een gemiddelde van rond de 250 kisten per jaar, voldoet deze wijn niet aan de strikte eisen van de unicorns. Er is een nóg zeldzamere DRC wijn en dat is hun Bâtard-Montrachet. DRC bezit 0.17 hectare van deze beroemde grand cru wijngaard van in totaal ruim 11 hectare. Van de opbrengst worden twee vaten (in Bourgogne pièces genoemd) geproduceerd voor louter eigen gebruik. De wijnen verlaten het Domaine niet en worden tijdens feesten en partijen als witte huiswijn geschonken aan hen die zo fortuinlijk waren om in de eerste plaats al uitgenodigd te worden. Wijnschrijver en Bourgogne kenner Gert Crum, oa. bekend van zijn boek Le Domaine de la Romanée-Conti, viel deze eer meerdere malen ten deel. Crum: ‘De B-M heb ik meerdere malen in het glas gehad en hij doet in feite niet onder voor de veelgeprezen Montrachet van het Domaine, het gaat dan om nuanceverschillen. De meest memorabele keer was ongetwijfeld toen ik in 2003 voor mijn boek onderzoek deed op het Domaine en er een magnum B-M 1992 werd geopend bij de gezamenlijke lunch, een baguette jambon. Overigens, de volgende dag bestond de lunch uit een kalfslapje met oplosbare aardappelpuree uit een maggizakje. Daarbij schonk Aubert een magnum Richebourg uit het obscure jaar 1954, die werkelijk fantastisch bleek.”
Sine Qua Non, Queen of Hearts 1995
Net als bij het Domaine, hebben echte liefhebbers aan de initialen genoeg. Sine Qua Non, SQN voor de fans, is de absolute cult producent van de Californische Central Coast. Manfred en Elaine Krankl, door Robert Parker omschreven als ‘de meest creatieve wijnmakers ter wereld’, beginnen SQN in 1994 en produceren sinds die tijd iconische wijnen in Rhône stijl. Vanuit Manfreds filosofie dat elke vintage uniek is, worden zijn wijnen elk jaar uitgebracht onder een nieuwe naam, met een nieuw en zelf ontworpen label. De Krankls verkopen hun wijn enkel via een exclusieve mailing list. Hoe gewild de wijnen zijn, blijkt alleen al uit het feit dat er zo’n lange wachtlijst is dat het wel tien jaar kan duren voordat je uberhaupt op de lijst staat. De meest iconische SQN wijn is zonder meer de Queen of Hearts 1995, een Rhône stijl rosé op basis van grenache met een bijzonder verhaal erachter. 1995 was het jaar van de eerste vintage van Sine Qua Non en het eerste jaar dat de Krankls rosé maakten. Deze eerste rosé werd Queen of Hearts gedoopt. De eerste oogst die een totaal van 25 kisten wijn bedroeg, zagen zij zelf dan ook vooral als een probeersel. Manfred en Elaine besloten hun rosé nog niet op de markt te brengen. Het merendeel van de 300 flessen Queen of Hearts werd daarom als relatiegeschenk aan vrienden en familie gegeven. Dat er vandaag de dag flessen Queen of Hearts op de markt zijn is te danken, of eigenlijk te wijten, aan het feit dat een aantal van deze ‘vrienden’ de geldelijke waarde boven de emotionele waarde verkozen en de flessen hebben doorverkocht. Inmiddels zijn de flessen na 25 jaar zo zeldzaam dat er nog slechts af en toe eentje opduikt en wordt aangeboden voor bedragen van rond de $100k. Deze flessen zullen hoogstwaarschijnlijk als collectors items blijven circuleren, aangezien de eigenlijke wijn in de fles in het gunstigste geval over zijn top en in het worst case scenario ondrinkbaar is.
Heidsieck & Co Monopole, Diamant bleu ‘Goût Américain’ 1907 – de Jönköping flessen
Het bekende huis Heidsieck & Co Monopole maakte zonder twijfel heel wat meer dan 200 kisten van hun 1907 vintage champagne en valt daarom buiten de officiële unicorn categorie. Maar het verhaal achter deze ‘duurste champagne ter wereld’ is te mooi om niet te delen. De reden dat er vandaag de dag nog flessen van deze vintage uit 1907 in omloop zijn, hangt samen met een gebeurtenis die rechtstreeks uit een spannend boek lijkt te komen. Het verhaal begint meer dan 100 jaar geleden, op de ochtend van 3 november 1916. De Eerste Wereldoorlog is in volle gang. Nicolaas II, de laatste Romanov in tsaristisch Rusland (die 2 jaar later samen met zijn familie vermoord zou worden), laat via het neutrale Zweden een lading vaten bourgogne, cognac en 3000 flessen champagne van het huis Heidsieck & Co Monopole naar Rusland verschepen. De Duitsers ontdekken en onderscheppen het smokkelschip Jönköping echter en brengen het schip voor de Finse kust tot zinken. De Jönköping, inclusief zijn waardevolle lading, zinkt 65 meter naar de bodem van de Oostzee. Het zal meer dan 80 jaar duren tot het scheepswrak wordt ontdek.t Al die tijd rusten de flessen champagne in het wrak op de zeebodem, in afwezigheid van licht, in zout water met een stabiele temperatuur van rond de 4 graden. Tel daarbij op dat de atmosfeer op een diepte van 65 meter gelijk is aan die in een fles champagne (6 bar) en je hebt de vrijwel perfecte omstandigheden voor het preserveren van een fles mousserende wijn. Tenslotte waren de flessen gelabeld als ‘Goût Américain’ (voor de Amerikaanse smaak gemaakt) en hadden naar alle waarschijnlijkheid een hoge dosage van rond de 100 gram meegekregen, wat hielp bij de rijping van de wijn. Als in 1997 het schip door middel van sonartechniek wordt ontdekt, worden enkele honderden flessen uit het wrak gehaald, onderzocht en geproefd. De champagne blijkt, dankzij de eerdergenoemde omstandigheden, perfect geconserveerd.
In 1998 wordt de Jönköping omhoog gehaald en wordt een tweede lading van 2500 intacte flessen geborgen. Het nieuws over deze wel heel bijzondere champagne, met in feite een hernieuwde unicorn status, verspreidt zich snel en de flessen worden ter veiling aangeboden en verkocht. Het verhaal eindigt met een tiental flessen Heidsieck & Co Monopole ‘Goût Américain’ die Rusland na meer dan 80 jaar toch nog bereiken en voor €250,000 op de wijnkaart van het Ritz-Carlton in Moskou staan. Vandaag de dag zijn er verschillende wijnmakers die geïnspireerd door dit verhaal hun flessen ook een Jönköping-behandeling geven en hun wijn onder water laten rijpen. Naast perfect gerijpte wijn, levert dit de wijnmaker een opgeruimde wijnkelder – en bovenal- een geweldig marketingverhaal op.
