De Elzas is één van meest verrassende regios van Frankrijk. Je waant je in Duitsland, zeker door de namen van steden, straten en gebouwen maar het heeft de zwoelheid en relaxheid die Oost Frankrijk zo eigen is. De klassieke bijna Zwitserse dorpjes, de prachtige historische gebouwen en kastelen, de heuvels en wijnvelden, het is een andere wereld. Zeker als je uitgenodigd bent bij een wijnmaker die het net even anders doet dan vele collega-wijnmakers en terroir boven alles verheft: Domaine Marcel Deiss.
Marcel Deiss: de wijngaarden
En hoe kan je meer in de sfeer komen dan fietsend door enkele van Marcel Deiss' wijngaarden te meanderen: Mambourg, Grasberg en Rotenberg. Aan de buitenkant zie je druivenranken en golvende heuvels maar het verschil zit onder de grond: de samenstelling van de bodem kan binnen enkele meters enorm verschillen en deze variatie is complexer als in de Bourgogne. En wie bijvoorbeeld ooit bij de wijngaard Le Montrachet heeft gestaan weet hoe snel de bodemgesteldheid daar kan wijzigen.
Als je Bergheim binnen rijdt is het domaine niet te missen. We werden hartelijk ontvangen door Marie-Helene Deiss, die ons gelijk introduceerde bij de wijngaarden, hun ligging en de algemene filosofie. En toen werd meteen gestart met de proeverij, de beste keuze: hier wordt gesproken over de bodem, de ligging, de terroir. Zoals Marie-Helene het zelf beschreef: "een blend van druivensoorten is als papier: het zegt niets. Het gaat er dus om met wat je erop schrijft".
Op ieder perceel groeit een mix van druivenrassen, zoals dat vroeger meer 'gewoon' was. De rassen concurreren op die wijze met elkaar wat tot kwaliteitsverbetering van de individuele druiven leidt. Domaine Marcel Deiss stimuleert daarbij de wijnranken om met hun wortels zo diep mogelijk te komen om het mooiste uit het terroir te halen. Men probeert dus het karakter van de bodem in de druiven te krijgen, zodat iedere wijn een expressie is van zijn oorsprong.
De smaak van terroir
Tijdens onze proeverij werd per wijn de ligging van de wijngaard getoond en werd met echte stukken bodem geillustreerd hoe de bodemgesteldheid eruit zag. Iedere wijn was duidelijk anders, zelfs als de wijnen exact dezelfde samenstelling van druivenrassen hadden. Dit was bijvoorbeeld het geval met Engelgarten en Rotenberg, die we in 2 glazen naast elkaar proefden. De percelen lagen direct naast elkaar. Engelgarten ligt op een oude rivierbedding met steentjes en gravel, Rotenberg is oude Jurrassic grond (Oolite lijmsteen). Beide wijnen waren compleet anders maar ieder met hun eigen specifieke touch. En als we dan vroegen uit welke druiven de wijn was samengesteld keek Marie-Helene ons vragend aan: 'maar dat is toch helemaal niet belangrijk?'. Het bleek uiteindelijk een combinatie te zijn van Riesling, Pinot Gris, Pinot Beurot, Muscat en Pinot Noir.
De proeverij was een ontdekkingsreis van terroir en toonde wat de Elzas en de diverse druivenrassen voor enorme kwaliteit kunnen voortbrengen. De Grand Cru wijngaard Schoenenbourg werd door Marie-Helene even vergeleken met Romanee Conti. Als sinds de 12e eeuw een populaire wijn in Europa vanwege de enorme goede houdbaarheid door de samenstelling van de bodem. Schoenenbourg wijnen kunnen zeer oud worden. Een wijnmaker moet bewust kiezen om de wijn zo te maken. Helaas gebeurt dat te weinig volgens Marie-Helene, waardoor Schoenenbourg niet meer de allure heeft van vroeger.maar de potentie is nog steeds onveranderd. En dat konden we daarna proeven, naast de Grand Cru Altenberg en Mambourg. Wat een ronduit fantastische wijnen waren dit.
We hebben die middag 18 wijnen geproefd en we kwamen tot de conclusie dat we Marcel Deiss veel eerder hadden moeten bezoeken. De filosofie achter het wijnmaken, de intentie waarmee de wijnen gemaakt worden, de kwaliteit en zeker de prijs-kwaliteit, het spreekt ons allemaal zeer aan. En om nog even terug te keren op het belang van druivenrassen en het 'het' anders willen doen: Domaine Marcel Deiss kreeg het enkele jaren geleden voor elkaar om van de verplichting af te zijn om het druivenras op het etiket te vermelden. Inderdaad: hier doen we het anders.
Nog genoeg te ontdekken...
Deze Blog kan nog vele alineas doorgaan, op de website van Marcel Deiss is alle informatie te vinden. En wij proberen onze voorraad op peil te houden met vaak nog oude jaargangen van de Grand Cru wijnen die pas latere leeftijd hun echte kwaliteite laten zien.
Toen we het domaine verlieten nam Marie-Helene afscheid met: "Het gaat om terroir: geef de boodschap door!
